درد زانو، یکی از مشکلات شایع مفصلی میباشد که میتواند به دلایل فراوان و متعددی رخدهد و ممکن است افراد در تمام سنین آن را تجربهکنند. این درد، بسته به علت و شدت آسیب، میتواند خفیف و ملایم و یا شدید و طاقت فرسا باشد. این عارضه، اغلب به صورت مزمن یعنی در طول زمان و تدریجی بروز میکند. اما گاهی نیز ممکناست بهصورت ناگهانی و حاد، بعد از وارد شدن صدمه یا آسیب، پدیدارشود. برخی از دردهای زانو، با یکسری فعالیتهای خاص و یا در طی شب و استراحت، بدتر میشود؛ بهطوری که حتی ممکناست، به سایر نقاط بدن مثل ران و باسن تیرکشیده و گستردهشوند.
در حالت کلی، میزان درد، بستگی به علت و منشاء آن و یا منطقهی آسیبدیده و نوع صدمهی واردشده دارد. نکته مهم این است که علت درد زانو بهطور دقیق و درست تشخیص داده شود، تا به این ترتیب بتوان از بهترین و مناسبترین روش درمان برای رفع مشکل بهرهبرد. اغلب مشکلات زانو، بهخوبی با روشهای غیرتهاجمی و فیزیوتراپی درمان میشوند و به جراحی نیازندارند.
فیزیوتراپی نسیم سلامت واقع در منطقه 22 تهران با به روزترین دستگاهها و روشهای درمانی، اماده خدمت رسانی به شما همراهان عزیز میباشد.
در ادامه به علل بروز درد در مفصل زانو میپردازیم.
علل درد زانو
از شایعترین علل بروز درد و ناراحتی در ناحیهی زانو، آرتروز میباشد. این عارضه ممکناست هم زنان و هم مردان را مبتلا سازد. هرچند که طبق تحقیقات، زنان بالای 55 سال در معرض بالاترین خطر ابتلا به آرتروز قراردارند. در طی این عارضه، تخریب غضروفهای بین مفصلی باعث سایش استخوانها به یکدیگر، و در نهایت سبب ایجاد درد و ناراحتی شدید میشود. تخریب این غضروفها، باعث تغییر شکل بافتهای استخوانی و تشکیل زوائد استخوانی میشود و درنهایت موجب کاهش فضای مفصلی، تغییر زاویه و بروز درد و تورم میشود.
التهاب تاندون (تاندونیت) کشکک
لازم است بدانید تاندون کشکک، یک تاندون بسیار محکم، حدودا بهعرض 2 سانتی متر میباشد. این تاندون، زیر کشکک قرار دارد و عضلهی چهارسر به آن متصل میشود. فعالیتهای مکرر ورزشی مانند ضربه زدن با پا، باعث اعمال فشار زیاد روی این تاندون میشوند و ممکناست منجر به پارگیهای بسیار کوچک، و بروز التهاب و درد همراه با قرمزی و حساسیت به لمس شوند.
این عارضه، در پی ساییدگی غیر طبیعی کشکک ناشی از جابهجایی غیرطبیعی آن، در هنگام خم و راست شدن زانو ایجاد میشود. دررفتگی کشکک در زنان بیشتر از مردان دیده میشود. جابهجایی کشکک در ابتدا میتواند علائم حاد ایجادکند؛ اما در ادامه میتواند درد مزمن نیز برای فرد بههمراه داشتهباشد.
کیست بیکر
این توده یک نوع ورم و ایجاد برآمدگی در پشت مفصل زانو میباشد، که معمولا نشانهای از وجود سایر مشکلات مثل پارگی مینیسک زانو است.
بیماری اسگودشلاتر
به التهاب اجزای مفصلی (استخوان، غضروف و تاندونها) بالای استخوان درشتنی، عارضهی اسگودشلاتر میگویند. این عارضه، در ناحیه تاندونهای چهارسر التهاب ایجاد میکند و باعث ایجاد درد و ورم شدید میشود. این بیماری، عموما کودکان و نوجوانان بین 8 تا 13 سال و مخصوصا پسران را درگیر میکند.
کندرومالاسی کشکک
این عارضه یا نرمی غضروف زانو، زمانی ایجاد میشود که استخوان کشکک تحت استرس و فرسایش قرار میگیرد. این بیماری شایعترین علت درد مزمن زانو است. علت اصلی بروز این عارضه نیز رفتار نامناسب با زانو در حین فعالیتهای بدنی یا ورزشی، یا ضربه و یا ضعف عضلات ران است.
درمان
این غضروف، یک غضروف c یا o شکل است که با خاصیت ارتجاعی خود، در سطح داخلی و خارجی از زانو محافظت میکند. مینیسک مثل یک ضربهگیر است که از حرکات غیرعادی که موجب آسیبدیدگی زانو میشوند، جلوگیری میکند و موجب پایداری مفصل زانو میشود. ممکن است در پی پیچ خوردن و یا چرخیدن زانو، در حالت خمشده مینیسک پارهشود و یا آسیبببیند و عملکرد درست زانو را مختلسازد.
التهاب بورس (بورسیت زانو)
خوب است بدانید بورسها کیسههای کوچک پر از مایع هستند که با لغزنده کردن تاندون، حرکت آنها را در امتداد مفصل تسهیل میکنند. رایجترین نوع بورسیت، نواحی بالای کشکک را تحت تاثیر قرار میدهد. این عارضه بیشتر در افرادی که حین انجام فعالیتهایشان زانو میزنند دیده میشود. مانند باغبانها، قالی بافها و خدمتکارها.
نقرس
این عارضه، نوع پیچیدهای از آرتروز و التهاب مفاصل میباشد که با تشکیل پروفسفات کلسیم در مایعات زانو ایجاد میشود. نقرس موجب بروز التهاب شدید در مفاصل و دورههای دردناک همراه با تورم و حساسیت به لمس میشود.
اضافه وزن
یکی از دلایل شایع ایجاد درد زانو، اضافهوزن میباشد. هنگامی که وزن بدن، بیشتر از حد طبیعی و نرمال باشد، فشار و استرس بیشتری بر روی مفاصل اعمال میشود. این فشار باعث افزایش تخریب بافتهای مفصل در هنگام سایش انتهای استخوان ساق پا برروی استخوان ران میشود، و با تولید اصطکاک در سطوح مفصلی باعث بروز درد و ناراحتی در زانو میگردد.
سندروم زانوی دوندگان
عارضهی درد پتلوفمورال یا زانوی دوندگان، زمانی رخ میدهد که کشکک زانو، به دلایلی مانند استفاده زیاد و ناصحیح از زانو، عدم توازن عضلانی و یا تروما (ضربه)، در تماس با استخوان ران قرار میگیرد و منجر به بروز درد در زیر یا اطراف کاسه زانو (پتلا) میشود.
علائم درد زانو
بسته به علت ایجاد مشکل، موقعیت آسیب و شدت درد زانو در افراد مختلف، متفاوت میباشد. اما علائم و نشانههای کلی که با درد زانو همراه است شامل موارد زیر میباشد.
- شنیدن صدا از محل مفصل زانو هنگام بروز آسیب.
- تورم شدید و سفت شدن زانو.
- قرمزی و گرم شدن محل آسیب.
- عدم توانایی خم و و صاف کردن زانو.
- درد هنگام وزناندازی روی پای آسیبدیده.
- احساس ضعف و بیثباتی و اصطلاحا خالی کردن زانو.
- خشکی مفصل خصوصا صبح ها.
- شنیدن صدای سایش هنگام حرکت دادن زانو.
- قفل شدن و گیر کردن مفصل در میانهی حرکت.
- کاهش و محدودیت دامنه حرکتی.
تشخیص علت درد زانو
شناسایی صحیح و زود هنگام مشکلات زانو، باعث عدم پیشرفت آسیب دیدگی و انتخاب شیوه درمانی مناسب میشود. اولین مرحله، معاینه فیزیکی صحیح و دقیق میباشد. در معاینه فیزیکی، پزشک با بررسی علائم مانند ورم، نوع و میزان درد، حساسیت، گرمی، کبودی و ارزیابی وضعیت ساختاری و دامنهی حرکتی انجام میشود. در موارد خاصتر، ممکن است پزشک برای تشخیص از عکس رادیولوژی، امآرآی و سیتیاسکن استفاده کند. همچنین اگر پزشک نسبت به ایجاد عفونت در ناحیهی مفصل مشکوک باشد، برای تشخیص عارضه از آزمایش خون و آرتروسنتز نیز کمک میگیرد.
درمان درد زانو
قدم اصلی در درمان درد زانو، بستگی به انگیزه و پیگیری فرد در درمان دارد. بهطوری که اصلاح الگوی زندگی، لازمهی هرگونه درمان پیشرفتهای است. بسته به تشخیص مشکل و عارضه، روشهای درمانی ممکن است ساده و غیرتهاجمی و یا پیچیدهتر باشد که به شرح زیر میباشد.
سرمادرمانی
استفاده از کمپرس یخ، چند بار در روز میتواند در کاهش التهاب و تورم و بهبود درد، مفید و تاثیر گذار باشد.
آتل و زانوبند کشی
بستن زانوی آسیبدیده با آتل یا باند کشی، میتواند دردهای خفیفتر را کاهش و بهبود بخشد.
دارو درمانی
ممکن است بیمار بسته به تشخیص پزشک، نیاز به مصرف داروهای مسکن خوراکی، موضعی (کرم، پماد، اسپری) و یا تزریقی داشته باشد که هرکدام فواید و عوارض خود را بهدنبال خواهند داشت.
فیزیوتراپی زانو
در این روش درمانی، ترکیبی از روشها و تکنیکهای درمانی غیرتهاجمی برای درمان بیماری بهکار گرفته میشود. فیزیوتراپیست متخصص، بر اساس دستور پزشک، با توجه به شرایط فرد و نوع مشکل بیمار برنامهی درمانی مناسبی برای فرد در نظر میگیرد. این برنامهی درمانی شامل استفاده از مدالیتههای درمانی مختلف مانند:
اولتراسوند تراپی،
تحریک الکتریکی،
لیزرتراپی، تکارتراپی، سوزن خشک، مکانوتراپی و تمرین درمانی، منوالتراپی و… میباشد.
در درمان درد زانو با لیزر، پرتوهای نور برای مدت کوتاهی روی قسمت دردناک تابانده میشوند. این پرتو ها با کاهش التهاب و افزایش انرژی سلولی، به بازسازی سلول و تسریع فرآیند بهبودی کمک میکنند. لیزر درمانی به قسمتهای عمیق زیر پوست نفوذ کرده و بازسازی سلولی را تحریک میکند.
در این روش درمانی، به علت اینکه چندین نوع سیگنال و طول موج را برای درمان درد مفاصل استفاده میکند. یکی از سریعترین و مطمئنترین شیوهها برای کاهش درد است. دستگاه تکار، با ارسال امواج، عملکرد عضلات و بافتها را بهبود بخشیده؛ و با افزایش گردش خون در ناحیه زانو و بالا بردن میزان گرمای مفصل، به بهبود درد و در نهایت درمان کمک میکند.
زانوبند طبی
در این نوع درمان، استفاده از زانوبند یا بریس باعث کاعش فشار روی زانو و تا حدود زیادی کاهش درد و علائم بیمار خواهد شد.
تزریق
در مراحل بعدی درمان، ممکن است به تشخیص پزشک نیاز به تزریقات مفصلی مانند تزریق ژل، تزریق اوزون، PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) و تزریق ارتوکین باشد.
جراحی
اگر در موارد حاد درد زانو با درمانهای سادهتر درمان نشود، ممکن است به تشخیص پزشک، برای رفع مشکل نیاز به انواح روشهای جراحی مانند آرتروسکوپی و آرتروپلاستی (تعویض مفصل زانو) و یا استئوتومی باشد.
