عصب سیاتیک بزرگترین و طولانیترین عصب بدن انسان است؛ که در داخل باسن و در پشت ران و درست در خط وسط سیر میکند و به زانو میرسد. معمولا درد سیاتیک یک طرف بدن را درگیر میکند؛ و زمانی رخ میدهد که فتق دیسک، خار استخوانی در ستون فقرات یا تنگی کانال ستون فقرات باعث فشار بر قسمتی از این عصب شود.
این مشکل باعث التهاب، درد و گاهی بیحسی در پای درگیر نیز میشود. درد مربوط به سیاتیک میتواند شدید باشد. اما در اکثر موارد، طی چند هفته با درمانهای غیرجرای درمان میشود. علت درد سیاتیک نیز میتواند متفاوت باشد. اما افرادی که درد شدید دارند بهطوری که باعث ضعف شدید پا یا تغییرات عملکرد روده و مثانه میشود، کاندید جراحی هستند. این درد در آقایان بین سنین 30 تا 50 سال شایعتر است. بسیاری از بیماران عارضه درد سیاتیک را صرفا به عنوان یک درد انتشاری از لگن به پشت ران و ساق پا میدانند. یکی از راههای درمان عارضهی درد سیاتیک فیزیوتراپی میباشد که در اکثر موارد منجر به بهبود و درمان درد خواهد شد.
متخصصان ما در
مرکز فیریوتراپی نسیم سلامت، واقع در منطقه 22 تهران، همواره در تلاش هستند که هر چه سریعتر به فعالیتهای روزمره خود بازگردید.
علائم عارضه درد سیاتیک
- در برخی افراد درد سیاتیک ممکن است همانند سوزنسوزن شدن، همراه با درد مبهم در ناحیه باسن باشد. (احساس سوزن سوزن شدن).
- درد در ناحیه ساق پا یا کف پا.
- دردی شبیه به گرفتگی، سنگینی، سوزش و یا مور مور شدن.
- عدم کنترل روده و مثانه.
- علائمی که به جای بهبود شدیدتر میشوند.
- علائمی که هر دو ساق پا رخمیدهد که به آن سیاتیک دوطرفه گفتهمیشود.
- دردی که تا پشت پا کشیدهمیشود.
- بیحسی (خواب رفتگی) ضعف یا مشکل در حرکتدادن پاها.
- تیرکشیدن و درد شدید ناگهانی در پا.
- درد بعد از نشستن طولانیمدت.
- دردی که به واسطهی سرفه، عطسه یا زورزدن تشدید شود.
- ازدستدادن قوای جنسی.
علل بروز درد سیاتیک
- تنگی کانال نخاعی
- آسیب یا ضربه به ستون فقرات یا عصب سیاتیکپ
- تومور های سرطانی
- سندروم piriformis
- بارداری
تشخیص عارضه درد سیاتیک
پزشک در ابتدا با طرح پرسشهایی از بیمار مانند مدت زمانی که از شروع درد میگذرد، آیا درد به یک پا و یا هر دو پا انتشار پیدا کرده است؟ و سوالاتی از این قبیل، معاینه ی فیزیکی رو آغاز میکنند. او همچنین ممکن است از بیمار تستهایی بگیرد که در تشخیص بسیار کارآمد هستند. سپس برای افتراق عارضه معمولا MRI را تجویز میکند. راه دیگر تشخیص این عارضه نیز نوار عصب عضله (الکترومیوگرافی) میباشد؛ که طی آن پزشک با وارد کردن سوزنهای مخصوص داخل عضلههای خاص، متوجه صدمه و عصبی که تحت فشار قرار گرفته است خواهد شد.
در مواردی هرچند نادر که احتمل عفونت وجود داشته باشد، پزشک ممکناست آزمایش خون را برای بیمار تجویز کند.
درمان عارضهی درد سیاتیک
خودمراقبتی
استراحت مهمترین مرحله در بهبود هر بیماری یا جراحتی است. نگه داشتن یخ در منطقه آسیب دیده به مدت ده تا 20 دقیقه، 3 تا 4 بار در روز میتواند باعث انقباض رگها و کاهش درد شود.
انجام ورزشهای کم تحرک و کشش عضلات نیز میتواند به کاهش درد کمک کند.
دارو
داروهای مورد استفاده در درمان سیاتیک شامل تسکیندهنده درد، شل کنندههای عضلانی، ضدالتهابات و داروهای ضد افسردگی میباشد ک درواقع میتوانند با کاهش درک درد در مغز، به این تنظیم کمک کنند. داروهای دیگری که مفید هستند شامل گابا پنتین (نورونتین) و دولوکستین هستند.
تزریق
امروزه یکی از راههای درمان درد سیاتیک، تزریق کورتیکواستروئید میباشد؛ که یک داروی ضدالتهاب بوده و در قسمت تحتانی کمر تزریق میشود. تزریق تحت بیحسی موضعی انجاممیشود و یک درمان سرپایی است، که به کاهش درد و تورم در اطراف ریشههای عصبی مبتلا کمک میکند.
بریس سیاتیک
بریسهای سیاتیک معمولا از ستون فقرات پشتیبانی میکنند. هم چنین حرکت را در مناطق دردناک ستون فقرات محدود میکنند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی درد سیاتیک با هدف آزادسازی فشار وارد بر عصب سیاتیک و در پی آن کاهش تحریک عصب انجاممیشود. با توجه به شرایط فرد، فیزیوتراپیست ممکن است از مدالیتههای مختلف درمانی بهره ببرد. در وهلهی اول تمرکز فیزیوتراپیست بر کاهش التهاب و رفع فشار ستون فقرات است. مرحلهی دوم فاز ترمیم است. این فاز شامل تمریناتی است که از انقباضات ایزومتریک برای مقاومت در برابر حرکات پشتیبانی و چرخشی استفاده میکنند.مرحلهی سوم فاز تغییر شکل است که در این فاز فرد قادر به انجام حرکات چرخشی بهطور کامل میباشد و میتواند به فعالیتهای روزمره بازگردد.
درمان دستی (منوال تراپی)
در این مدالیته فیزیوتراپیست با دقت بسیار، فشاری ملایم، کنترلشده و بهینه را روی نقطهی بیرون زدگی دیسک اعمالمیکند. این کار به منظور عقببردن قسمت فتق دیسک در جای خود و کاهش فشار بر روی عصب انجاممیشود.
کشش کمر در واقع بخشی از درمان است که طی آن یک نیروی فشار قوی کامل بر ناحیه کمر اعمالمیشود تا عصب فشرده را تسکیندهد.
تمریناتی که فیزیوتراپیست برای بیمار در نظر میگیرد شامل موارد زیر میباشد:
- کشش عمیق عضلات گلوتئال به صورت دراز کش.
- کشش عضلات همسترینگ در حالت ایستاده.
- اکستنشن کمر.
- کشش متحرک سیاتیک.
- کشیدن زانو به سمت قفسه سینه.
سایر مدالیتههایی که بهصورت مکمل در برنامهی درمانی بهکارگرفتهمیشوند شامل موارد زیر میباشد:
لیزرتراپی (کمتوان و پرتوان)
در این نوع درمان، پرتوهای نور و انرژی لیزر، از سطح پوست به بافتهای اطراف سیاتیک ارسال میشوند. در نتیجه جریان خون افزایشیافته، سلولها تحریکشده و التهاب را کاهشمیدهد. به کمک لیزر تراپی عارضه شروع به درمان شدن میکند و مانند داروهای مسکن، درد برای مدتی پنهان نمیشود که در گذر زمان مجدد بروز کند. هر جلسه لیزرتراپی ممکن است بین 5 تا 25 دقیقه به طول انجامد.
